Często przy zawieraniu umów zarówno w życiu prywatnym, jak i biznesowym spotykamy się z pojęciami takimi jak zaliczka i zadatek. Kluczowe do zrozumienia różnic między nimi jest ustalenie, które są zwrotne, a które bezzwrotne w przypadku odstąpienia od umowy. W artykule omówimy właśnie te aspekty, aby rozjaśnić wszelkie wątpliwości związane z tymi dwiema kwestiami.Zanim przejdziemy do konkretów, warto najpierw przyjrzeć się bliżej samej definicji zaliczki i zadatku. Otóż zaliczka to określona kwota, którą płaci się przed rozpoczęciem realizacji usługi lub przed dostarczeniem towaru. W praktyce oznacza to, że zaliczka jest swego rodzaju gwarancją dla sprzedawcy, że kupujący zamierza sfinalizować transakcję.
Zadatek natomiast jest to kwota, którą kupujący płaci sprzedającemu w momencie zawarcia umowy. W przypadku gdy strony mają zamiar dalej realizować umowę, zadatek będzie zaliczony na poczet ceny sprzedawanego towaru czy usługi.
Czym zatem różnią się zaliczka i zadatek?
Podstawowa różnica polega na tym, że w przypadku zaliczki ma ona charakter zwrotny, czyli jeśli ostatecznie nie dojdzie do realizacji umowy, sprzedawca ma obowiązek zwrócić zaliczkę kupującemu. Zadatek natomiast jest bezzwrotny, co oznacza, że jeśli kupujący zrezygnuje z realizacji umowy, traci on całą wpłaconą kwotę.
Jednak nie jest to jedyna różnica między tymi dwoma pojęciami. Zaliczka jest przede wszystkim gwarancją dla sprzedającego, że kupujący jest zainteresowany transakcją, natomiast zadatek również zabezpiecza pozycję kupującego. Mówiąc prościej: zaliczka zwraca się tylko wtedy, gdy sprzedający nie wywiąże się ze swoich zobowiązań, a zadatek jest zabezpieczony zarówno dla sprzedającego, jak i kupującego.
Kiedy stosować zadatek, a kiedy zaliczkę?
Decyzja, czy stosować zadatek czy zaliczkę, zależy przede wszystkim od rodzaju umowy oraz pozycji stron.
Jeśli sprzedawca chce się zabezpieczyć, aby kupujący nie zrezygnował z transakcji w ostatniej chwili, warto umówić się na zadatek. Dla kupującego z kolei korzystniejsze będzie zawarcie umowy z zaliczką, aby móc odzyskać wpłacone środki w przypadku rezygnacji z transakcji.
Jakie są skutki odstąpienia od umowy dla zaliczki i zadatku?
Odstąpienie od umowy niesie różne konsekwencje w przypadku zaliczki i zadatku. Jeśli wystąpi zaliczka, sprzedawca ma obowiązek jej zwrotu, jeśli nie może się wywiązać z umowy. Jeśli natomiast sprzedawca wywiąże się ze swoich zobowiązań, a kupujący odstąpi od umowy, może on stracić zaliczkę.
W przypadku zadatku sprawa wygląda nieco inaczej. Jeśli kupujący odstąpi od umowy, traci całą kwotę zadatku. Jeśli sprzedawca natomiast nie wywiąże się ze swoich zobowiązań, oprócz zwrotu całości zadatku musi on jeszcze zapłacić kupującemu równowartość zadatku jako formę kary umownej.
Reasumując różnice między zaliczką i zadatkiem
Warto podkreślić, że kluczową różnicą między zaliczką a zadatkiem jest ich zwrotność. Zaliczka odgrywa rolę gwarancji dla sprzedawcy i jest zwrotna, jeśli sprzedawca nie może się wywiązać z umowy. W takim przypadku kupujący ma prawo do zwrotu zaliczki. Zadatek natomiast, pełni funkcję zabezpieczenia zarówno dla sprzedawcy, jak i kupującego. Jest jednak bezwzględnie bezzwrotny – jeśli kupujący zrezygnuje z transakcji, traci zadatek.
To, czy stosować zaliczkę czy zadatek, zależy od rodzaju umowy i pozycji stron. Zaliczka jest korzystna dla kupującego, któremu zależy na możliwości odzyskania wpłaconych środków. Zadatek natomiast zabezpiecza obie strony, ale przy odstąpieniu od umowy przez kupującego, nie podlega on zwrotowi.
